Het begint een beetje een gewoonte te worden, de communicatie over mobiliteit in Lier bij evenementen is vaak een gemiste kans om mensen even in een ander denkkader te brengen.
Wie in Lier woont, zal het niet ontgaan zijn: het zijn Gummarusfeesten, twee weekends op rij. Bijzonder opvallend is het lichtkrant-bord op de Grote Markt waar in koeien van letters te lezen staat dat de stad ‘niet bereikbaar’ is tijdens de twee zondagen in die weekends. Dat klopt niet, want het centrum is op die dagen prima bereikbaar, alleen niet met de wagen. Tenzij men van plan is om, in de stijl van een Europese top, het centrum hermetisch af te sluiten met nadars en politiecordons. Wellicht is dat niet de bedoeling.
Toen Fietsersbond Lier de burgemeester koffiekoeken bracht, afgelopen weekend, en vroeg waarom er in Lier alweer niet meegedaan wordt met de Autoloze Zondag, was het antwoord dat de volgende twee weekends al twee autoloze zondagen zijn. Een beetje een gemakkelijk argyment, vinden we dat, en al zeker als die gelegenheid niet te baat wordt genomen om mensen alternatieven voor de auto te laten ontdekken. Zo had op de lichtkrant ook kunnen staan: “Centrum enkel te voet bereikbaar” bijvoorbeeld. Of, als dat te lang is, “Centrum autovrij”. Maar het lijkt ondertussen taboe om daarmee uit te pakken. Jammer, en een beetje tragisch, want autovrije dagen zijn meestal een publiekstrekker.
Op de toeristische website van de stad wordt bereikbaarheid aangepakt volgens het POTS-principe: eerst de auto, en dan beknopt het openbaar vervoer, waar men er zich met een paar links snel vanaf maakt. De fiets wordt geeneens vermeld. Alweer jammer, want de toeristische dienst pakt tegelijk graag uit met Lier als fietsstad. Er zijn fietsostrades, en een fietsknooppuntennetwerk, maar dat ziet men niet als ‘bereikbaarheid’, blijkbaar. Een gemiste kans. Ook voor de eigen inwoners is het misschien nuttig om wandelen en fietsen te verkopen als iets wat je niet alleen op vakantie doet.
Binnen 25 jaar zijn het opnieuw Gummarusfeesten. Wij hopen dat tegen dan zo’n bord niet meer nodig is, omdat iedereen het de normaalste zaak van de wereld vindt dat je niet met de auto door het centrum rijdt. En dat hoeft ook geen 25 jaar te duren.
Bij Lier Woonplezier vielen we bijna van onze stoel. Want wij ontvangen steeds meer berichten van bewoners die het nu echt helemaal gehad hebben, die ons vragen om het voor hen op te nemen en hen een stem te geven. Want burgemeester en schepenen luisteren niet.
De verkeersdrukte was de afgelopen jaren al sterk toegenomen in de stad door een beleid dat steeds meer autoverkeer naar de stad trekt. Sinds de start van de werken aan de ring is het hek helemaal van de dam, is ‘binnendoor rijden’ door het centrum normaal geworden, en wordt dat door de politie zelfs in nauwelijks verholen taal aangeraden.
Van dat ‘aanmoedigen om de ring te kiezen’ hebben we nog niet veel gemerkt. Niet sinds de werken aan de ring gestart zijn, en niet in de jaren daarvoor. Integendeel, steeds meer mensen nemen de oude gewoonte op om door de stad te rijden, want het mag.
Het aantal straten waar bijna voortdurend 600 auto’s per uur passeren stijgt, enigszins voorspelbaar. Er zijn aanrijdingen met woningen, geparkeerde wagens en het straatmeubilair in de smalle straten. Haastige chauffeurs die snel door de stad willen en er geen of amper een bestemming hebben, gedragen zich gevaarlijk. Straten zoals de Wijngaardstraat waar het voetpad nog geen halve meter breed is, zijn permanent drukke verkeersaders geworden. Volgens het stadsbestuur is er geen probleem, want auto’s moeten rijden.
Beschadigde wagen in de Predikherenlaan (december 2013)
Lier Woonplezier vindt die moedwillige blindheid onverantwoord. De werken aan de ring zijn al heel lang gepland. Al tien jaar had de stad duidelijk kunnen kiezen voor een autoluw beleid in het centrum en een duidelijke promotie van te voet gaan, fietsen en het openbaar vervoer. Al tien jaar had het autoluwe karakter van Lier even normaal kunnen zijn dan de terrassen op het Zimmerplein (vijftien jaar geleden nog parkeerplaatsen).
Evolutie antal personenwagens in Vlaanderen tussen 1980 en 2010
Sinds 2012 promoot Lier Woonplezier ook die aanpak bij bewoners én het stadsbestuur. Want met een nog steeds stijgend aantal personenwagens, is het onhoudbaar om die onbeperkt toe te laten in de stad.
In de plaats daarvan heeft men gekozen voor ‘bereikbaarheid’, wat dan neerkomt op bereikbaarheid met de auto voor wie van buiten de stad komt. Een kortzichtig ‘u vraagt, wij draaien’ beleid dat reflexmatig ingaat op vragen om meer autovriendelijkheid, los van reële noden. Sinds 2012 waarschuwt Lier Woonplezier, met voorbeelden uit binnen- en buitenland, voor de risico’s van dat beleid: een stad die door steeds toenemende verkeersdrukte een lawaaiierige, vuile en onveilige plek wordt. Een plek waar je niet voor je plezier naartoe komt, laat staan dat je er zou willen wonen. Een plek met veel verwaarloosde gevels en lege etalages met eeuwige ‘te huur’ of ‘te koop’ borden. Een stad, kortom, zonder toekomstvisie.
Sinds 2012 wordt Lier Woonplezier weggelachen, genegeerd, of omschreven als een bende egoïsten. Welgeteld één (1) keer hadden we een gesprek met een verveelde Bert Wollants, voor het overige worden we vooral doodgezwegen.
De nieuwe ‘Lierse Muur’. Kolveniersvest in maart 2013
Lier Woonplezier heeft tal van getuigenissen van beschadigd straatmeubilair en persoonlijk eigendom, snel en gevaarlijk rijgedrag, ellenlange files, zeer onveilige situaties voor schoolgaande kinderen, en ga zo maar door. Het stadsbestuur negeert en minimaliseert de problemen. Klachten van bewoners worden verticaal geklasseerd en niet beantwoord. Lier Woonplezier wordt weggezet als een bende ecofundamentalisten en marginalen. We zijn dat stilaan meer dan beu. Lier Woonplezier affiches hangen voor heel wat ramen in de stad en blijven hangen, dat verdient erkenning. We vinden het hoog tijd dat de impact van het sterk toegenomen autoverkeer op de leefkwaliteit in de stad in kaart wordt gebracht, en dat die leefkwaliteit prioriteit krijgt.
Recentste affiche
Lier Woonplezier probeert al twee jaar op een positieve manier aandacht te vragen voor een autoluw centrum. We reiken oplossingen aan, we organiseren positieve acties, we vragen beleefd om aandacht. Maar stilaan worden we het beu. Beu om genegeerd en geschoffeerd te worden. Beu om nooit enig gehoor te krijgen. Beu dat de problemen die we aankaarten simpelweg van tafel geveegd worden als ‘onbestaand’. Terwijl het stadsbestuur onverminderd doorgaat met het aantrekken van meer autoverkeer naar het centrum en de negatieve gevolgen daarvan afschuift op vroeger beleid. Het weer volledig doorrijdbaar maken van het centrum, gratis bussen afschaffen, parkeren goedkoper maken, bij evenementen consequent communiceren rond parkeerplaatsen, maar zelden of nooit andere vervoersvormen stimuleren. Het houdt niet op, en met de werken aan de ring vrezen we dat het centrum er echt onderdoor zal gaan. Met wat lippendienst aan fiets en openbaar vervoer zal het tij niet keren.
Op papier heet het dat iedereen de keuze heeft: de auto of de fiets, men dringt niets op. Wie zich met de fiets tegenwoordig in het centrum waagt, wordt letterlijk in de goot gedrongen door het vele en haastige autoverkeer. Nog één kind op vier gaat met de fiets naar school, in steeds gevaarlijker wordende Lierse straten. De rest komt te laat. Een logisch gevolg van het gevoerde beleid, en onoplosbaar als je uitgaat van een ‘en-en’ beleid waar auto’s en fietsers gelijkgesteld worden.
De burgemeester vindt het ook ‘niet opportuun’ om mee te doen met campagnes als Autoloze Zondag of Met Belgerinkel naar de Winkel. Wij vinden dat ronduit onbegrijpelijk, en met ons meer en meer stadsgenoten. In de plaats van deze positieve campagnes wordt parkeren in het centrum spotgoedkoop gemaakt. De lasten zijn voor de bewoners en de onnozelaars die halsstarrig fiets of openbaar vervoer blijven gebruiken.
Degenen die in het centrum blijven wonen, hun kinderen met de fiets naar school blijven brengen, te voet naar de buurtwinkel blijven gaan, worden stilaan de uitzondering en voelen zich als paria’s die meer en meer in de verdrukking komen op het verkeersknooppunt waarin de Lierse binnenstad verandert. Terwijl het net die mensen zijn die zorgen voor een levendige, bruisende stad. Het is ons een compleet raadsel waarom men doorgaand autoverkeer van mensen die hooguit een tussenstop aan een school maken, als gunstig voor de economie van de binnenstad omschrijft. Alle signalen, alle onderzoeken, zelfs het gezond verstand, wijzen op het tegendeel.
Steeds meer handelszaken en horecazaken sluiten de deuren en zorgen voor leegstand. Zogezegd nog steeds omwille van het autoluwe beleid dat ondertussen al bijna drie jaar niet meer bestaat, en eigenlijk maar amper een kans heeft gekregen. Nauwelijks was het nieuwe bestuur aangetreden, of met veel bombarie werd ‘de Lierse muur’ gesloopt. Ondertussen staat er op drukke momenten een nieuwe muur: een van blik, rubber en glas, van poort tot poort. En is er een onmiskenbaar overaanbod aan parkeerplaatsen in de stad. De parkings van de Grote Markt, KTA en Dungelhoeff zijn dermate onderbezet dat ze actief moeten gepromoot worden. Dit terwijl ons op voorhand werd wijsgemaakt dat er vraag was naar meer parkeerplaatsen. Het u-vraagt-wij-draaien-beleid zal peperduur uitdraaien. Want iemand moet de aanleg en het onderhoud van die parkeerplaatsen betalen.
Bewoners in het centrum die steeds vaker moeten uitwijken naar de ook door de lokale middenstand gewraakte ‘baanwinkels’ voor hun noodzakelijke inkopen, gaan op zoek naar een rustiger gelegen woning buiten de stad, want een woning in de stad verliest steeds meer voordelen en gezinnen voelen zich er opgesloten in eigen huis. Lier Woonplezier ziet het met lede ogen aan, maar kan het hen niet verwijten.
Zo’n ‘stadsvluchteling’ is alweer een auto meer die ‘s morgens en ‘s avonds de ring en/of het centrum moet passeren om kinderen van en naar school te brengen of om naar het station te rijden. Langere pendeltijden, meer ochtend- en avondstress en meer druk op het stadsbestuur om nog meer plaats vrij te maken voor autoverkeer. En de parking aan het station die nog een foutparkeerder meer te verwerken krijgt. Want al die mensen die ooit in de stad woonden, zijn nu vastgeketend aan hun auto om hun werk en gezin te kunnen organiseren. Ze behoren tot de velen die niet meer zonder auto kunnen, zelfs al zouden ze willen. Op welke planeet is dat een zinvol, verstandig beleid? Op welke planeet is het fout om verkeersarme woonstraten met veel speelruimte, groen en comfortabele fiets- en voetpaden te creëren waar je je veilig voelt en een gesprek kan voeren zonder te hoeven roepen? Op welke planeet heeft het vermijden van file voorrang op zowat alle andere prioriteiten? Op de planeet Lier, blijkbaar.
Van In: na meer dan een jaar staat het pand nog steeds leeg
In Lier denkt men dat het centrum zal opleven als het maar bereikbaar is en je er goedkoop en overal kan parkeren. Dit terwijl er tal van onderzoek is dat de rampzaligheid van zo’n beleid aantoont. Al twee jaar schreeuwen we dat van de daken en duwen we het stadsbestuur die feiten onder de neus. Al twee jaar zien we het voorspelde gebeuren, met faillissement na faillissement, en nog het meeste in de ‘best bereikbare’ straten. Al twee jaar worden we genegeerd en weggelachen, ‘dromers’ is nog het vriendelijkste dat we te horen krijgen. Al twee jaar horen we beweren dat het allemaal de schuld is van het ter ziele gegane autoluwe beleid zonder dat er ook maar enig, zelfs summier, onderzoek naar gevoerd wordt. Een autoluw centrum dat bovendien nooit echt een kans heeft gekregen, wegens de gelijktijdige heraanleg van de Grote Markt.
Het is voldoende dat een handvol horeca-uitbaters zegt dat er te weinig parkeermogelijkheid in de stad is om prompt de parkeertarieven te verlagen. Bewoners die via Lier Woonplezier jarenlang vragen om autoluwe maatregelen, worden straal genegeerd. Dat is onverantwoordelijk en schadelijk voor de stad, haar inwoners en haar economie.
Jammer genoeg wordt dat elke dag meer en meer duidelijk. Lier Woonplezier wil de bezorgdheid van (ex-)bewoners van het centrum van Lier verzamelen en zichtbaar maken.
Lier Woonplezier verstuurde deze open brief aan het Lierse stadsbestuur:
Geachte Burgemeester, Geachte Schepenen,
Toen onze mooie heraangelegde Grote Markt heropend werd, was onze markt de “speeltuin” van voetgangers, winkelaars, fietsers, spelende kinderen, … .
De Grote Markt was immers een voetgangerszone waar de zwakke weggebruiker naar hartenlust kon kuieren.
Bussen en taxi’s werden weliswaar toegelaten ; doch dit aan lage snelheid en steeds voorrang gevende aan de zwakke weggebruiker.
Vol weemoed herinneren wij ons dit pareltje van moderne stadsplanning.
Daar in Uw visie het genot van voetgangers, winkelaars, fietsers en spelende kinderen ondergeschikt is aan de snelle verplaatsing van koning auto heeft U met veel tromgeroffel terug een volwaardige doortocht voor koning auto over de markt gerealiseerd.
Dit is een grote stap terug in moderne hedendaagse stadsplanning waar de belevingskwaliteit van het historische centrum voorop staat.
Om dit te realiseren diende een deel van de voetgangerszone opgeofferd te worden om zo het statuut van straat te krijgen.
Tot overmaat van ramp werd er kwistig met doorgangspassen rondgestrooid.
Het zeer betreurenswaardige resultaat ondervinden we elke dag , koning auto heeft terug voorrang op rondkuierende stadsgenoten, spelende kinderen ; wat vaak aanleiding geeft tot gevaarlijke situaties.
Heden ten dage heerst er een sfeer van straffeloosheid waardoor er meer en meer auto’s in alle richtingen en gedurende de hele dag over de markt rijden.
We zijn dus helemaal terug naar af.
In een poging om deze straffeloosheid in te dijken voorziet U nu om een 30 tal paaltjes te plaatsen langsheen de markt.
Hiermee gaat ons inziens een nutteloze investering van minstens 30.000 € gepaard.
Een investering die niet nodig is indien de Markt als voetgangerszone behouden werd.
Een hoop geld dat beter aangewend kan worden voor het herstel van voet- en fietspaden die er als maar erbarmelijker komen bij te liggen.
Vandaar onze smeekbede
Maak voordat U deze investering uitvoert een studiereis naar enkele voorbeelden van hedendaagse stadsherinrichting waar de oude historische centra als winkel/voetgangerszones herleven. U hoeft echt niet ver te gaan : Mechelen, Gent, Brugge, Leuven, …
De belevingswaarde voor voetgangers, fietsers, spelende kinderen, winkelaars, terrasjesklanten, toeristen, … is er veel intenser ; de zwakke weggebruiker kan er in alle veiligheid genieten van wat de stad hem te bieden heeft.
